Fronty i masy

Masa powietrza jest to wycinek (objętość) troposfery, który charakteryzuje się jednorodnością stanu fizycznego (np. temp., wilgotnością). Jeśli dana objętość powietrza zalega nad jakimś obszarem kilka dni, nabiera wtedy cech tego podłoża. Obszar, nad którym formowane są dane masy powietrza, nazywany jest obszarem źródłowym. W wyniku cyrkulacji atmosfery masy powietrza przemieszczają się czasami daleko od swoich obszarów źródłowych. W trakcie takiej wędrówki powietrze styka się z innym rodzajem podłoża, dlatego podlega transformacji. Stopień transformacji wyjściowej masy powietrza zależy od prędkości jej przemieszczania. Im szybciej się przemieszcza, tym zmiany jej właściwości fizycznych są mniejsze. Jeżeli proces wędrówek masy powietrznej jest powolny, następuje starzenie się masy powietrza i nabiera ona cech nowego podłoża. Masy powietrza można podzielić według dwóch kryteriów geograficznego i termicznego. Według kryterium geograficznego wydziela się masy powietrza:

• arktycznego lub antarktycznego (PA)
• polarnego (PP)
• zwrotnikowego (PZ)
• równikowego (PR)

     

Wszystkie masy powietrza (oprócz równikowego) można podzielić jeszcze, ze względu na charakter podłoża, nad którym się tworzyły (morze - ląd), na masy morskie lub kontynentalne: PAm, PAk, PPm, PPk, PZm, PZk. Masy powietrza morskiego cechuje większa wilgotność niż masy powietrza kontynentalnego. Powietrze równikowe, niezależnie od tego, czy obszarem źródłowym był ląd, czy morze, charakteryzuje się wysoką wilgotnością. Stosując klasyfikację mas powietrze ze względu na ich temp., dzieli się je na masy powietrza ciepłego i chłodnego. Jeżeli napływająca nad określony obszar masa powietrza ochładza się stopniowo, to jest to masa ciepła. Jeżeli zaś napływająca nad określony obszar masa powietrza stopniowo ogrzewa się, to jest to masa chłodna. Różne masy powietrza nie występują obok siebie bezpośrednio, lecz rozdzielone są strefami przejściowymi, tzn. powierzchniami frontowymi. Ponieważ powierzchnia frontowa nachylona jest pod pewnym kątem do powierzchni Ziemi, wyznaczoną w ten sposób linię przecięcia nazywamy frontem atmosferycznym. Główne fronty atmosferyczne rozdzielają masy powietrza wyodrębnione według klasyfikacji geograficznej. Front arktyczny rozdziela masy powietrza arktycznego od polarnego Front antarktyczny rozdziela masy powietrza antarktycznego od polarnego Fronty polarne rozdzielają masy powietrza polarnego od zwrotnikowego. Wtórne fronty atmosferyczne rozdzielają różne części tej samej masy powietrznej, mające jednak inne właściwości fizyczne spowodowane oddziaływaniem podłoża (np. morze - ląd) lub przekształcaniem się masy powietrznej. Ze względu na sposób przemieszczania się tych frontów dzieli się je na:

• front ciepły - przemieszcza się w stronę chłodnej masy powietrza.
• front chłodny - przemieszcza się w kierunku ciepłej masy powietrza.
• front okluzji - powstają wtedy, gdy szybciej przemieszczający się front chłodny dogania wolniejszy front ciepły.